Một nghiên cứu gần đây của các nhà khoa học Đài Loan về tác dụng bảo vệ chống lại sự suy giảm chức năng thị giác ở chuột nhờ thành phần chiết xuất giàu carotenoid của đông trùng hạ thảo.(3)

      Việc ánh sáng gây ra những ảnh hưởng đến võng mạc được coi là một yếu tố chính góp phần làm suy giảm chức năng thị lực, gây thoái hóa điểm vàng ở người cao tuổi, thậm chí các bệnh vàng da cũng do ánh sáng gây ra. Mất thị lực (VA) và suy giảm chức năng độ nhạy tương phản hình ảnh (VCSF) là các triệu chứng của bệnh thoái hóa võng mạc. Chiết xuất C. militaris là một chất tự nhiên và các thành phần có hoạt tính sinh học của nó đã được chứng minh là mang lại lợi ích cho sức khỏe như chống oxy hóa, chống viêm và điều hòa miễn dịch, nhưng ứng dụng trong mô võng mạc và chức năng bảo vệ thị lực vẫn chưa được hiểu đầy đủ. Trong nghiên cứu này, các nhà khoa học đã đánh giá ảnh hưởng của chiết xuất dạng lỏng giàu carotenoid của C. militaris về hiệu suất nhận biết hình ảnh của võng mạc chuột bị hư hại do ánh sáng in vivo. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc uống chiết xuất C. militaris này (10 mg / kg, hai lần mỗi ngày) bảo vệ mô võng mạc thần kinh chống lại sự hủy hoại các tế bào thụ cảm ánh sáng, giảm Müller tế bào thần kinh đệm phì đại, tăng mức GSH và thúc đẩy sự phục hồi các ngưỡng VA- và VCSF-. Những kết quả này cho thấy rằng, có thể là do các carotenoid hòa tan trong nước của nó, chiết xuất C. militaris có khả năng ngăn ngừa hoặc điều trị rối loạn chức năng thị giác do ánh sáng.

      Sự hiện diện của carotenoid, bao gồm các dẫn xuất xanthophyll, đã được xác nhận trong quả thể của nhiều loài nấm khác nhau, bao gồm C. militaris. Carotenoid là nguyên nhân tạo ra màu vàng cam đậm của quả thể C. militaris. Nhóm Xanthophyll chủ yếu có trong đông trùng hạ thảo gồm β-carotene, lycopene, lutein and zeaxanthin (1). Lutein và zeaxanthin cũng được tìm thấy trong điểm vàng của mắt người, là một cụm tế bào hình nón chịu trách nhiệm về khả năng phân biệt màu sắc (2). Ngoài nghiên cứu về tác dụng bảo vệ của lutein và zeaxanthin đối với cấu trúc mắt, các báo cáo khoa học trước đây đã chỉ ra rằng việc bổ sung sắc tố carotenoid giúp cải thiện chức năng nhận thức, giảm mức độ cortisol và các triệu chứng căng thẳng ở người trẻ tuổi và cả người trưởng thành, đồng thời có tác dụng chống oxy hóa.

      Các nhà khoa học đã chứng minh rằng chế độ ăn uống giàu carotenoid, chẳng hạn như uống nước ép cà chua (nồng độ cao lycopene) và nước ép cà rốt (nồng độ cao β-carotene), có tác động tích cực đến chức năng miễn dịch ở nam giới khỏe mạnh, nhóm người được nghiên cứu có mức độ thấp của carotenoid trong chế độ ăn uống. Có sự khác biệt về tác động của β-carotene đối với sức khỏe con người. Một số đánh giá chỉ ra lợi ích của việc bổ sung β-carotene trong lĩnh vực điều trị các bệnh ung thư, trong khi trong một số đánh giá khoa học, thông tin trái ngược có thể được tìm thấy rằng việc bổ sung β-carotene không có tác dụng đáng kể trong việc ngăn ngừa ung thư, và ngược lại, ở một số loại ung thư, chẳng hạn như ung thư phổi hoặc dạ dày, nó có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư này. Cần lưu ý rằng nguy cơ ung thư phổi hoặc dạ dày tăng lên trong trường hợp bổ sung β-carotene liều cao, trong khoảng 20–30 mg mỗi ngày. (4)

      Người ta cũng xác nhận rằng việc bổ sung lycopene có tác động tích cực đến các chức năng của nội mạc mạch máu ở những bệnh nhân mắc bệnh tim mạch (CVD). Tuy nhiên, không có tác động đáng kể đến chức năng nội mô ở những người khỏe mạnh. Mối tương quan giữa việc cung cấp lycopene và việc ngăn ngừa hội chứng chuyển hóa đã được xác nhận. Các nghiên cứu in vitro và in vivo đã chỉ ra rằng lycopene ức chế sự tiến triển và gây ra quá trình apoptosis của các tế bào ung thư tuyến tiền liệt. Lycopene là một tác nhân phụ hỗ trợ hóa trị cơ bản và liệu pháp hormone ở bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt

      Nồng độ của β-caroten và lycopen trong dịch chiết quả thể của C. militaris đã được xác định. Hàm lượng β-caroten và lycopen lần lượt là 0,328 mg / g và 0,277 mg / g. Trong dịch chiết nước của C. militaris , nồng độ β-carotene được xác định là 24,51 μg / g, trong khi lycopene là 3,42 μg / g.

      Trong quả thể của C. militaris, sự hiện diện của một loại carotenoid mới đã được xác nhận như cordyxanthin. Bốn chất cordyxanthin đã được xác định trong quả thể của C. militaris, được đánh dấu là cordyxanthin I – IV. Nồng độ của cordyxanthin I, cordyxanthin II, cordyxanthin III và cordyxanthin IV lần lượt là 0,289 mg / g, 0,235 mg / g, 0,401 mg / g, 0,175 mg / g. 

      So với lutein, bốn cordyxanthin chứa ít nhóm metyl hơn và do đó cho thấy khả năng hòa tan trong nước tốt hơn. Trong chiết xuất ete dầu hỏa của quả thể, không có carotenoid nào được phát hiện được bằng tia cực tím, điều này cho thấy rằng carotenoid của đông trùng hạ thảo đều rất dễ tan trong nước. Chúng tôi được biết rằng khi cho quả C. militaris khô vào nước đun sôi, nước đun sôi từ từ chuyển sang màu vàng đậm, điều này chứng tỏ rằng carotenoid đã hòa tan vào nước đun sôi. Vì vậy, các carotenoid trong đông trùng hạ thảo của C. militari có thể được cơ thể con người hấp thụ dễ dàng. Zeaxanthin được báo cáo là có hoạt tính sinh học trong kháng sinh. Tuy nhiên, sự khác biệt trong hoạt động chống ung thư của carotenes và xanthophylls vẫn chưa được biết rõ. Về mặt lý thuyết, các carotenoid có khả năng hòa tan trong nước cao hơn có thể có các tác động cao hơn trong việc bảo vệ sức khỏe hoặc phòng chống ung thư. So với các carotenoid truyền thống khác như β-carotene, lutein và lycopene, cordyxanthin cho thấy khả năng hòa tan trong nước cao, do đó hoạt tính sinh học của chúng trong việc cải thiện thị lực, chống oxy hóa in vivo, bảo vệ gan và chống ung thư đã được nghiên cứu kỹ lưỡng. Theo đó, thân quả C. militaris có thể là thực phẩm chức năng tốt hơn để bổ sung caroten.

(Người viết: Ngoan Nguyễn)

Tài liệu tham khảo:

1. Muszyńska B., Mastej M., Sułkowska-Ziaja K. Biological Function of Carotenoids and Their Occurrence in the Fruiting Bodies of Mushrooms. MIR. 2016;107:113–122.

2. Bovier E.R., Hammond B.R. A Randomized Placebo-Controlled Study on the Effects of Lutein and Zeaxanthin on Visual Processing Speed in Young Healthy Subjects. Arch. Biochem. Biophys. 2015;572:54–57. doi: 10.1016/j.abb.2014.11.012.

3. Chen, B.-Y.; Huang, H.-S.; Tsai, K.-J.; Wu, J.-L.; Chang, Y.-T.; Chang, M.-C.; Lu, C.-M.; Yang, S.-L.; Huang, H.-S. Protective Effect of a Water-Soluble Carotenoid-Rich Extract of Cordyceps militaris against Light-Evoked Functional Vision Deterioration in Mice. Nutrients 2022, 14, 1675. https://doi.org/10.3390/ nu14081675.

4. Jędrejko, K.J.; Lazur, J.; Muszyńska, B. Cordyceps militaris: An Overview of Its Chemical Constituents in Relation to Biological Activity. Foods 2021, 10, 2634. https://doi.org/10.3390/foods10112634